Burgerparticipatie draagt bij aan de veiligheid: burgers worden alerter, burgers voelen zich veiliger, het vertrouwen van de burgers in de politie vergroot, heterdaadkracht is grotendeels afhankelijk van de inbreng van burgers. Kortom: verschillende praktijkinitiatieven hebben aangetoond dat burgerparticipatie op verschillende fronten resultaat oplevert[2]. Tegelijkertijd wordt keer op keer ook duidelijk dat het moeilijk is burgerparticipatie op een continu en gestructureerd niveau vast te houden. Vooral wanneer burgers zelf slachtoffer zijn geworden of in de directe omgeving te maken hebben gehad met criminaliteit is de bereidheid tot burgerparticipatie groot. Na verloop van tijd zakt het niveau van participatie weer weg[3]. Bovendien lijkt het dat burgerparticipatie in probleemwijken, met een hoger niveau van criminaliteit, een hoog percentage werkeloosheid, een groot deel allochtonen, een laag opleidingsniveau, moeilijker tot stand komt dan in gemiddelde wijken.
Om te voorkomen dat het zoveelste digitale initiatief voor burgerparticipatie wordt ontwikkeld met vergelijkbare resultaten, wordt in het onderzoeksproject in kaart gebracht wat kritieke eisen zijn voor het ontwerpen van een burgerparticipatiesysteem in een probleemwijk, de wijk Bouwlust, onderdeel van stadsdeel Escamp in de gemeente Den Haag. In de wijk Bouwlust zijn door gemeente, politie, publieke en private organisaties en de burgers de afgelopen jaren al goede resultaten geboekt als het gaat om het vergroten van de leefbaarheid en de veiligheid. Zo is bijvoorbeeld het aantal aangiftes van diefstal uit woningen sinds 2012 sterk aan het dalen en zijn de wijkbewoners meer tevreden geworden over de politie en de gemeente; dit is ook te zien in onderstaande grafieken, overgenomen van een rapportage van de afdeling Analyse&Research van de politie-eenheid Den Haag.
In het onderzoeksproject kunnen we van deze goede ontwikkelingen leren en ondersteunen we gemeente en politie in het continueren en uitbreiden hiervan door burgerparticipatie op een innovatieve manier verder te stimuleren. Hiertoe hebben we in de eerste fase van het project we de huidige mate en vormen van participatie in de wijk Bouwlust in kaart gebracht[4]. Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van het YUTPA-raamwerk[5]. Het YUTPA-raamwerk bestaat uit zestien factoren, gegroepeerd rond vier assen: relation, time, place en action[6]. Iedere factor is bepalend voor de mate van participatie: hoe hoger de factor scoort, hoe meer vertrouwen mensen hebben en hoe hoger de mogelijkheid voor participatie is.
- Relation: Mensen zijn geneigd meer vertrouwen te hebben wanneer zij zich betrokken voelen bij de anderen zonder hun eigen identiteit en rol daarin te verliezen. De factoren waarmee dit beschreven wordt zijn: role, reputation, engagement en communion.
- Time: Mensen zijn geneigd meer vertrouwen te hebben wanneer zij langer betrokken zijn, wanneer ze meer in een gelijk ritme leven en wanneer ze, als dat nodig is, acties op elkaar kunnen afstemmen en niet hoeven te wachten. De volgende factoren geven dit weer: making moments to signify, synchronising performance, integrating rhythm en duration of engagement
- Place: Mensen zijn geneigd meer vertrouwen te hebben wanneer zij zich prettig in een omgeving voelen, in die omgeving ook direct tot handelen over kunnen gaan en ook ervaren en voelen dat anderen in diezelfde omgeving aan dezelfde doelen werken. Dit wordt beschreven met de volgende factoren: body sense, emotional space, environmental impact en situated agency.
- Action: Mensen zijn geneigd meer verantwoordelijkheid te nemen wanneer zij ook ruimte tot handelen hiervoor hebben, wanneer zij het gevoel hebben dat hun handelen er toe doet en dat zij daar ook iets voor terug krijgen en wanneer zij het gevoel hebben dat de handelingen van verschillende betrokkenen op elkaar afgestemd is. De factoren waarmee dit wordt beschreven zijn: quality of deeds, negotiation, reciprocity en tuning.
[1] Voor een overzicht en beschrijving van verschillende initiatieven zie bijvoorbeeld: Jeurissen, E. en R. Vriesde, Co-creatie 2.0. Strategische kansen voor de innovatieve politiepraktijk, Afstudeerscriptie, Politieacademie, Warnsveld, 2012
[2] Cornelissens, A. en H. Ferweda, Burgerparticipatie in de opsporing. Een onderzoek naar aard, werkwijzen en opbrengsten, Politie & Wetenschap, Apeldoorn, 2010
[3] Choi, K., Lee, J.L., Citizen participation in community safety: a comparative study of community policing in South Korea and the UK, in: An International Journal of Research and Policy, DOI: 10.1080/10439463.2014.922087,2014
[4] De andere partners in het project, TNO, CGI en TIGNL hebben andere aspecten in kaart gebracht, zoals een blauwdruk van de wijk Bouwlust en een beschrijving van de technologische uitgangspunten. Zie hievoor de afzonderlijke rapporten.
[5] Nevejan, C., en F. Brazier, Design for the Value of Presence, in: ??, 2014
[6] Wij hanteren bewust de Engelse termen uit het model, omdat die meer omvattend zijn dan een vertaling daarvan in het Nederlands en wij niet aan kracht van het model willen verliezen.
